Co alkohol robi z mózgiem? | Jak wygląda zapamiętywanie? | Czy klapsy są dobre? | Popełniłem książkę o… NeuroMarketingu | Wydanie 50

SeeWidely/ 8 czerwca, 2025/ NeuroEfektywnie

NeuroEfektywnie 🧠 | Wydanie nr 50

Co alkohol robi z mózgiem? | Jak wygląda zapamiętywanie? | Czy klapsy są dobre? | Popełniłem książkę o... NeuroMarketingu | Wydanie 50

Marcin P Stopa SeeWidely 2
Marcin P. Stopa

Head of NeuroResearch @ Neuroinsight Lab by SeeWidely

Co w nowym wydaniu?

  • Co alkohol robi z mózgiem? Jaka jest odpowiednia ilość alkoholu dla mózgu?
  • Jak dosłownie wygląda zapamiętywanie?
  • Polityk twierdzi, że klapsy są dobre dla dzieci. Co na to neuronauka?
  • Popełniłem książkę o NeuroMarketingu! Jak świętować to na całego! 🎉
  • 50 Najbardziej Wpływowych Twórców na LinkedIn 2025

Zapraszam do nowego wydania biuletynu NeuroEfektywnie 🧠 – owocnej i przyjemnej lektury 🙂

#1

🧠 Co alkohol robi z mózgiem?

Jaka jest odpowiednia ilość alkoholu dla mózgu?
Już pierwszy drink uruchamia kaskadę procesów neurochemicznych:

👉 Etanol szybko przekracza barierę krew-mózg – jedną z najważniejszych ochronnych barier naszego organizmu, osiągając mózg w ciągu kilku minut od spożycia.

👉 Alkohol najpierw zwiększa aktywność GABA (głównego neuroprzekaźnika hamującego) i blokuje glutaminian (główny neuroprzekaźnik pobudzający) – to dlatego czujesz rozluźnienie i euforię.

👉 Kora przedczołowa – centrum podejmowania decyzji – zostaje szczególnie silnie zaburzona jako jedna z pierwszych struktur. To dlatego po kilku drinkach nagle może wydawać się świetnym pomysłem wysłanie wiadomości do byłego(-ej) o 2 w nocy.

👉 Móżdżek – gdy jego funkcje zostają zaburzone, zaczynasz się zataczać, mowa staje się niewyraźna. Twoje ciało dosłownie przestaje cię słuchać.

👉 Układ nagrody – alkohol powoduje potężny wyrzut dopaminy. Twój mózg rejestruje: „To jest dobre! Zróbmy to jeszcze raz!” – i tak zaczyna się błędne koło często prowadzące do uzależnienia.

🎬Ale dlaczego czasem „urywa się film”?

Winowajcą jest hipokamp – centrum tworzenia nowych wspomnień.

Alkohol blokuje receptory NMDA, które są kluczowe dla procesu zapamiętywania.

Po 3-4 drinkach część funkcji hipokampa dosłownie zawiesza działanie. Przestajesz zapisywać wspomnienia – to jak wyciągnięcie karty pamięci z nagrywającej kamery.

Najdziwniejsze?

Nadal funkcjonujesz, mówisz i podejmujesz decyzje (często katastrofalne), ale Twój mózg nie tworzy trwałych śladów pamięciowych. Dlatego następnego dnia nie pamiętasz, jak trafiłeś(-aś) do domu.

Czy Twój mózg może się zregenerować?

Neuroplastyczność daje pewną nadzieję:

⏳Po 2 tygodniach abstynencji – funkcje poznawcze zaczynają się poprawiać

⏳Po 3-12 miesięcach – zauważalne zmiany w objętości istoty szarej

⏳Po ok. 5-7 latach – część zmian strukturalnych może ulec częściowej regeneracji

ALE – i to jest kluczowe – wiele zmian strukturalnych może pozostać trwałych, zwłaszcza po długotrwałym nadużywaniu.

Dodatkowo badania obrazowe pokazują, że już nawet 8g alkoholu dziennie (mniej niż kieliszek wina!) może zmniejszać objętość istoty szarej o 1,45% w dłuższej perspektywie. To dosłowne kurczenie się mózgu.

Bezpieczna ilość?

Nie istnieje „bezpieczna” ilość alkoholu dla mózgu.

Każda, nawet najmniejsza ilość, wywołuje mierzalne niekorzystne zmiany w funkcjonowaniu neuronów.

W przeciwieństwie do przekonania o „zdrowej lampce wina dziennie”, najnowsze badania jasno wskazują: z perspektywy neurobiologicznej, jedyna naprawdę zdrowa ilość alkoholu to 0.

Paradoks?

Substancja, którą społecznie celebrujemy i używamy do świętowania ważnych momentów, jest jednocześnie jedną z najbardziej neurotoksycznych, legalnie dostępnych substancji.

Alkohol, gdyby został odkryty dzisiaj, prawdopodobnie nigdy nie zostałby dopuszczony do sprzedaży ze względu na profil bezpieczeństwa.

🔥 Poleć, skomentuj, udostępnij, aby inni mogli się o tym dowiedzieć.
#2

🧠 Jak dosłownie wygląda zapamiętywanie?

Sprawdź, jak w zaledwie 30 sekund zmienię budowę Twojego mózgu 😉

Neurons that fire together wire together – czyli jak neurony, które się aktywują razem, łączą się razem.

W dużym uproszczeniu pamięć sprawia, że możemy zapamiętywać (czyli kodować) i przywoływać wspomnienia czy informacje. Dzieje się to przez pobudzanie konkretnych grup naszych neuronów w mózgu i hamowanie aktywności innych.

🧠 Jak w takim razie mózg zapisuje informację?

Nasz mózg dosłownie zmienia swoją strukturę za każdym razem, gdy coś zapamiętujemy. Każda informacja, żeby została przetworzona przez nasz mózg, musi przejść przez całe sieci naszych neuronów.

Nasz mózg po zdobyciu nowej informacji, by utrwalić ją, dokonuje zmian fizycznych. Modyfikacji ulegają siły wzajemnych połączeń neuronów, co wzmacnia nie tylko połączenie między dwoma neuronami, ale także między całą ich grupą. Finalnie zwiększa się prawdopodobieństwo ich ponownego aktywowania przy następnej próbie przypomnienia sobie danej informacji.

To tak samo jak ze ścieżką, którą regularnie wydeptujemy. Im więcej razy przejdziemy przez nią, to tym bardziej będzie udeptana i łatwiej będzie ją przejść.

🧠 Jak daleko idą zmiany fizyczne?

Niektóre synapsy stają się większe, a nawet się duplikują. Neurony „wypuszczają” nowe kolce, kolebki synaptyczne czy dendryty, z którymi będą się mogły połączyć inne neurony. Zmiany te zachodzą przez następne godziny, a nawet dni po zdarzeniu, a także stanowią fizyczną podstawę naszego zapamiętywania.

Teraz więc po przeczytaniu tego można powiedzieć, że dokonaliśmy fizycznych zmian też w Twoim mózgu 😉

Na nagraniu można podejrzeć dwa neurony szukające siebie nawzajem w celu połączenia, co stanowi podstawę naszej nauki i zapamiętywania 🙂

Co ciekawe, wideo zostało przyśpieszone, a cały proces widoczny na nagraniu trwa ok. 20 minut.

Wideo pochodzi z badań prowadzonych przez Dr Lila Landowski

#3

🚨 Polityk twierdzi, że klapsy są dobre dla dzieci. Co na to neuronauka?

Każdy klaps zostawia trwały ślad w mózgu dziecka?

W czasie przed wyborami w przestrzeni publicznej pojawiła się wypowiedz jednego z kandydatów na Prezydenta RP(!), który stwierdził, że „z badań wynika, że dzieci, które dostają klapsy, mają mniej problemów niż te, które w ogóle nie są karane”.

📊 Metaanaliza 75 badań prowadzona przez zespół dr Elizabeth Gershoff i dr Andrew Grogan-Kaylor z Uniwersytetu Teksańskiego przeanalizował dane z 50 lat badań, obejmujących ponad 160 000 dzieci. To, co odkryli, może zaskoczyć zwolenników klapsów:

🧠 Klapsy NIE zwiększają posłuszeństwa dzieci, ani w krótkim, ani w długim terminie.

🧠 Klapsy ZWIĘKSZAJĄ prawdopodobieństwo zachowań agresywnych i aspołecznych.

🧠 Klapsy WIĄŻĄ SIĘ z problemami ze zdrowiem psychicznym i trudnościami poznawczymi.

Dodatkowo:

🔍 Klapsy aktywują w mózgu dziecka reakcję „walcz lub uciekaj”, co powoduje wydzielanie kortyzolu – hormonu stresu. Nie jest to wcale reakcja dla której mózg jest „stworzony”. Długotrwała ekspozycja na kortyzol prowadzi do zmniejszenia objętości hipokampa – części mózgu odpowiedzialnej za pamięć i uczenie się.

🔍 Badanie z 2009 roku opublikowane w czasopiśmie NeuroImage wykazało, że dzieci, które doświadczały kar fizycznych, miały zmniejszoną objętość istoty szarej w korze przedczołowej – obszarze kluczowym dla podejmowania decyzji i kontroli impulsów.

🔍 Neuroobrazowanie pokazuje, że klapsy mogą prowadzić do zmian w połączeniach neuronalnych w obszarach mózgu odpowiedzialnych za regulację emocji.

💥 Wbrew twierdzeniom niektórych polityków stosowanie klapsów wiąże się:

🚨 ze zwiększonym poziomem agresji

🚨 ze słabszymi relacjami rodzic-dziecko

🚨 z niższymi wynikami w testach poznawczych

🚨 z większym ryzykiem problemów ze zdrowiem psychicznym

Czy to na pewno jest to co chce osiągnąć rodzic sięgający po „to tylko klapsy”

👉 Jakie alternatywy podpowiada neuronauka?

Badania prowadzone przez dr Dana Siegela wskazują, że podejście oparte na tzw. „dyscyplinie połączeniowej” (connection-based discipline) wspiera optymalny rozwój mózgu:

✅ Regularne, spokojne rozmowy o emocjach wzmacniają połączenia w korze przedczołowej

✅ Modelowanie pożądanych zachowań aktywuje neurony lustrzane

✅ Konsekwentne, ale nie surowe granice pomagają w rozwoju samoregulacji

I ja wiem, że dla niektórych to może być trudniejsze niż danie klapsa, ale jeśli wymagamy od dzieci, to wymagajmy też od siebie, jako rodziców.

#4

Popełniłem książkę o... NeuroMarketingu!

🧠 500+ stron najnowszej wiedzy

🧠 350 źródeł i badań naukowych

🧠 191 tematów z neuromarketingu i neuronauki konsumenckiej

🧠 38 rozdziałów praktycznych zastosowań

Z ogromną radością i dumą mogę zakomunikować, że z Gabi Lupa napisaliśmy książkę:

„NeuroMarketing Insight – Zrozum klientów lepiej niż oni sami” 🎉

Za nami miesiące intensywnych prac: od przeszukiwania baz naukowych, przez żmudne selekcjonowanie źródeł, aż po wielokrotne redagowanie tekstu. Nie brakło setek odrzuconych koncepcji, godzin dyskusji i nieustannych poszukiwań najnowszych badań, które mogłyby wnieść realną wartość do każdego rozdziału.

Czy było warto? Bez wątpienia!

Tak stworzyliśmy największy, kompleksowy i praktyczny przewodnik po NeuroMarketingu, jaki dotąd powstał. Bazuje na latach badań i doświadczeń ponad 600 ekspertów i naukowców z całego świata.

Pisaliśmy tę książkę z myślą o tych, którzy chcą nie tylko wiedzieć „co” działa, ale przede wszystkim „dlaczego” – i jak tę wiedzę wykorzystać w pracy oraz na co dzień.

Zapraszam w podróż po:

📖 najnowszych neuroodkryciach i zaawansowanej neurotechnologii, które zmieniają spojrzenie na marketing,

📖 tajemnicach nieświadomych decyzji zakupowych i mechanizmach, które nimi rządzą,

📖 intrygującym świecie percepcji, gdzie marki stają się filtrami naszych codziennych wyborów,

📖 mitach neuromarketingowych, które warto znać, by nie dać się zwieść,

📖 kulisach strategii liderów rynkowych, które wykorzystują neuroodkrycia do budowania angażujących i zapadających w pamięć brandów.

 

W każdym rozdziale znajdziesz:

👉 kluczowe insighty,

👉 praktyczne wnioski,

👉 liczne case studies (także z Polski),

👉 wyzwania i eksperymenty myślowe,

👉 konkretne narzędzia i działania, które możesz wdrożyć od zaraz.

Jak świętować to na całego! 🎉

Z okazji premiery książki zapraszamy na wyjątkowy live, na którym nie tylko zdradzimy smaczki zza kulis powstania książki, ale także podzielimy się TOP 10 neuroinsightami i odpowiemy na Wasze – nawet najtrudniejsze – pytania.

Zapisz się na webinar

Co w programie?

  • Premiera książki „NeuroMarketing Insight – Zrozum klientów lepiej niż oni sami”
  • TOP 10 neuroinsightów z książki – najważniejsze neuroOdkrycia, które zmienią Twój sposób myślenia o klientach i marketingu
  • Kulisy pisania książki
  • Q&A z autorami

Na koniec – ogromne podziękowania dla naszych recenzentów i patronów medialnych za czas, zaangażowanie i świeże spojrzenie. Niech moc (neuro)nauki będzie z Wami!

—

Patroni medialni: NowyMarketing sprawny.marketing

 

#5

🔥 50 Najbardziej Wpływowych Twórców na LinkedIn 2025 🔥

Dziękuję!

Z radością dzielę się wiadomością, iż zostałem wyróżniony wraz z NeuroEfektywnie.pl w rankingu widoczni w którym co roku wyłaniane są osoby mające największy wpływ na polskiej scenie LinkedIn.

🔥 Ile mózg potrzebuje czasu, aby się zakochać – ale tak naprawdę na całe życie?

🔥 Jak dosłownie wygląda zapamiętywanie?

🔥 DEPRESJA zabija szybciej niż papierosy?

⬆️ To top 3 publikacje, które uzyskały najwięcej Waszych reakcji i w tym miejscu chciałbym ogromnie podziękować Wam – Drogie Czytelniczki i Drodzy Czytelnicy – za Wasze zaufanie i za każdą reakcję, rozwijające dyskusje pod postami i wszystkie wiadomości.

Wasza ciekawość i zaangażowanie sprawiają, że NeuroOdkrycia, wiedza o tym, jak działa mózg oraz tematy ważne społecznie docierają do nowych osób każdego dnia!

Choć nie zawsze jest łatwo pisać prosto o mózgu, neuronauce i efektywności, to Wasze nieustanne zainteresowanie i wsparcie przypominają mi, jak ważne jest dzielenie się tą wiedzą.

To dzięki Wam ta wiedza ma szansę realnie zmieniać rzeczywistość na lepsze – niech moc (neuro)nauki będzie z Wami!

Serdeczne gratulacje kieruję również do wszystkich wyróżnionych osób! Ich sylwetki można szerzej poznać się pod tym linkiem:

https://widoczni.com/blog/najbardziej-wplywowi-tworcy-linkedin-2025/

PS Jeśli chcesz zapoznać się z treścią top 3 postów – zapraszam na mój profil, gdzie znajdziesz także +400 publikacji o mózgu 😉

Chcesz zwiększyć skuteczność w swojej firmie, dzięki najnowszej wiedzy z zakresu neuronauk i neuromarketingu?

Zapraszam do NeuroinsightLab.pl, gdzie:

Realizujemy badania neuromarketingowe – odkrywając to, co niewidzialne, aby być bliżej percepcji klientów. Dostarczamy praktyczne wskazówki dla biznesu, które pomagają w optymalizacji strategii, zwiększając skuteczność marketingu i sprzedaży, a także ulepszając projektowanie produktów, usług i interfejsów w zgodzie z rzeczywistymi potrzebami i oczekiwaniami klientów.

Pomagamy budować strategię opartą o najnowszą wiedzę z neuronauk i neuromarketingu – prowadzimy konsultacje i projekty doradcze, podczas których pomagamy firmom wykorzystać w praktyczny sposób zdobycze neuronauki i wdrożyć wiedzę o tym, jak działa mózg.

Edukujemy – prowadzimy dedykowane szkolenia, warsztaty i webinary, a także zbieramy najbardziej aktualną i wyselekcjonowaną wiedzę na:

Zastanawiasz się, jak NeuroNauka może pomóc Twojej firmie? Omówmy to podczas bezpłatnej konsultacji – wystarczy, że zarezerwujesz dogodny dla siebie termin na stronie: umow.NeuroinsightLab.pl

Gdzie ostatnio można było mnie usłyszeć?

[Webinary]

 

[Podcasty]

O mnie:

Marcin P. Stopa

Jestem ekspertem w wykorzystaniu neuronauki i NeuroTechnologii w biznesie, marketingu, HR oraz badaniach konsumenckich.

Jako Head of NeuroResearch w Neuroinsight Lab wykorzystuję najnowocześniejsze narzędzia takie jak EEG i eye-tracking wspierane przez AI do identyfikacji nieuświadomionych insightów konsumenckich. Celem mojego zespołu w Neuroinsight Lab jest dostarczanie rzetelnej wiedzy o mechanizmach ludzkiego umysłu, która zapewnia klientom przewagę konkurencyjną i sukces rynkowy. W ten sposób umożliwiamy firmom korzystanie z przewagi, którą mają takie firmy jak Apple, Microsoft, TikTok, Google, Procter and Gamble i nie tylko.

Jestem także współtwórcą Platformy NanoLearningowej SeeWidely.com umożliwiającej efektywny rozwój kompetencji pracowników w zaledwie 5 minut dziennie, która w 2023 r. została wyróżniona, zdobywając tytuł HR TECH Changer przyznawany przez Polskie Forum HR w partnerstwie z Pracuj Ventures. Dzięki implementacji zdobyczy (neuro)nauki SeeWidely.com wywiera pozytywny wpływ na sektor HR, rozwijając już ponad 300 organizacji, w tym topowe firmy z GPW i S&P500

Wierzę, że jednym z podstawowych celów naszego pokolenia jest stworzenie rozwiązań usprawniających nasze możliwości poznawcze, tak potrzebne do sprawnego funkcjonowania w coraz bardziej złożonym świecie.

Chętnie dzielę się swoją wiedzą o NeuroTechnologii, mózgu, praktycznym zastosowaniu neuronauki w marketingu, biznesie i na co dzień. Występowałem na scenach między innymi Mobile Trends for Experts, SAP Lab, Linkedin Local, IKEA Industry, Virtual Summit, DIMAQ, TXB.digital.

W skrócie: wykorzystuję i przekuwam wiedzę o funkcjonowaniu mózgu w praktyczne i efektywne rozwiązania biznesowe.

Zobacz, jak wdrażamy neuronaukę w biznesie w NeuroinsightLab.pl

Spodobał Ci się artykuł?
Wiedza jest po to, by się nią dzielić:

Źródła:

#1

[1] Abraham, E., Hendler, T., Shapira-Lichter, I., Kanat-Maymon, Y., Zagoory-Sharon, O., & Feldman, R. (2014). Father’s brain is sensitive to childcare experiences. Proceedings of the National Academy of Sciences, 111(27), 9792-9797.

[2] Azhari, A., Leck, W. Q., Gabrieli, G., Bizzego, A., Rigo, P., Setoh, P., … & Esposito, G. (2019). Parenting stress undermines mother-child brain-to-brain synchrony: A hyperscanning study. Scientific Reports, 9(1), 1-9.

[3] Abernathy, K., Chandler, L. J., & Woodward, J. J. (2010). Alcohol and the prefrontal cortex. International Review of Neurobiology, 91, 289-320.

[4] Baker, K. G., Harding, A. J., Halliday, G. M., Kril, J. J., & Harper, C. G. (1999). Neuronal loss in functional zones of the cerebellum of chronic alcoholics with and without Wernicke’s encephalopathy. Neuroscience, 91(2), 429-438.

[5] Boileau, I., Assaad, J. M., Pihl, R. O., Benkelfat, C., Leyton, M., Diksic, M., … & Dagher, A. (2003). Alcohol promotes dopamine release in the human nucleus accumbens. Synapse, 49(4), 226-231.

[] Crews, F. T., Bechara, R., Brown, L. A., Guidot, D. M., Mandrekar, P., Oak, S., … & Zou, J. (2006). Cytokines and alcohol. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 30(4), 720-730.

[6] Gu, Y., Scarmeas, N., Short, E. E., Luchsinger, J. A., DeCarli, C., Stern, Y., … & Schupf, N. (2014). Alcohol intake and brain structure in a multiethnic elderly cohort. Clinical Nutrition, 33(4), 662-667.

[7] Lovinger, D. M. (2008). Communication networks in the brain: neurons, receptors, neurotransmitters, and alcohol. Alcohol Research & Health, 31(3), 196-214.

[8] Moselhy, H. F., Georgiou, G., & Kahn, A. (2001). Frontal lobe changes in alcoholism: a review of the literature. Alcohol and Alcoholism, 36(5), 357-368.

[9] Oscar-Berman, M., & Marinković, K. (2007). Alcohol: effects on neurobehavioral functions and the brain. Neuropsychology Review, 17(3), 239-257.

[10] Pfefferbaum, A., Adalsteinsson, E., & Sullivan, E. V. (2006). Dysmorphology and microstructural degradation of the corpus callosum: interaction of age and alcoholism. Neurobiology of Aging, 27(7), 994-1009.

[11] Pfefferbaum, A., Rosenbloom, M. J., Chu, W., Sassoon, S. A., Rohlfing, T., Pohl, K. M., … & Sullivan, E. V. (2014). White matter microstructural recovery with abstinence and decline with relapse in alcohol dependence interacts with normal ageing: a controlled longitudinal DTI study. The Lancet Psychiatry, 1(3), 202-212.

[12] Qin, L., & Crews, F. T. (2012). NADPH oxidase and reactive oxygen species contribute to alcohol-induced microglial activation and neurodegeneration. Journal of Neuroinflammation, 9(1), 5.

[13] Roberto, M., Madamba, S. G., Moore, S. D., Tallent, M. K., & Siggins, G. R. (2003). Ethanol increases GABAergic transmission at both pre-and postsynaptic sites in rat central amygdala neurons. Proceedings of the National Academy of Sciences, 100(4), 2053-2058.

[14] Sullivan, E. V., Rosenbloom, M. J., Lim, K. O., & Pfefferbaum, A. (2000). Longitudinal changes in cognition, gait, and balance in abstinent and relapsed alcoholic men: relationships to changes in brain structure. Neuropsychology, 14(2), 178-188.

[15] Sullivan, E. V., Harris, R. A., & Pfefferbaum, A. (2010). Alcohol’s effects on brain and behavior. Alcohol Research & Health, 33(1-2), 127-143.

[16] Topiwala, A., Allan, C. L., Valkanova, V., Zsoldos, E., Filippini, N., Sexton, C., … & Kivimäki, M. (2017). Moderate alcohol consumption as risk factor for adverse brain outcomes and cognitive decline: longitudinal cohort study. BMJ, 357, j2353.

[17] Valenzuela, C. F. (1997). Alcohol and neurotransmitter interactions. Alcohol Health and Research World, 21(2), 144-148.

[18] Volkow, N. D., Wang, G. J., Telang, F., Fowler, J. S., Logan, J., Jayne, M., … & Wong, C. (2007). Profound decreases in dopamine release in striatum in detoxified alcoholics: possible orbitofrontal involvement. Journal of Neuroscience, 27(46), 12700-12706.

[19] Wallgren, H., & Barry, H. (1970). Actions of alcohol (Vol. 1). Amsterdam: Elsevier.

[20] Wetherill, R. R., & Fromme, K. (2016). Alcohol-induced blackouts: A review of recent clinical research with practical implications and recommendations for future studies. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 40(5), 922-935.

[21] White, A. M. (2003). What happened? Alcohol, memory blackouts, and the brain. Alcohol Research & Health, 27(2), 186-196.

[22] World Health Organization. (2018). Global status report on alcohol and health 2018. World Health Organization.

#2

[23] film z badań Dr Lila Landowski

[24] Dehaene, S., (2022). Jak się uczymy? Dlaczego mózgi uczą się lepiej niż komputery… jak dotąd. Copernicus Center Press

#3

[25] Bugental, D. B., Martorell, G. A., & Barraza, V. (2003). The hormonal costs of subtle forms of infant maltreatment. Hormones and Behavior, 43(1), 237-244.

[26] Cheng, Y., Hung, A. Y., & Decety, J. (2012). Dissociation between affective sharing and emotion understanding in juvenile psychopaths. Development and Psychopathology, 24(2), 623-636.

[27] Decety, J., Michalska, K. J., & Kinzler, K. D. (2012). The contribution of emotion and cognition to moral sensitivity: A neurodevelopmental study. Cerebral Cortex, 22(1), 209-220.

[28] Durrant, J. E. (1999). Evaluating the success of Sweden’s corporal punishment ban. Child Abuse & Neglect, 23(5), 435-448.

[29] Durrant, J. E. (2008). Physical punishment, culture, and rights: Current issues for professionals. Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics, 29(1), 55-66.

[30] Gershoff, E. T., & Grogan-Kaylor, A. (2016). Spanking and child outcomes: Old controversies and new meta-analyses. Journal of Family Psychology, 30(4), 453-469.

[31] Lim, L., Radua, J., & Rubia, K. (2014). Gray matter abnormalities in childhood maltreatment: A voxel-wise meta-analysis. American Journal of Psychiatry, 171(8), 854-863.

[32] Lupien, S. J., McEwen, B. S., Gunnar, M. R., & Heim, C. (2009). Effects of stress throughout the lifespan on the brain, behaviour and cognition. Nature Reviews Neuroscience, 10(6), 434-445.

[33] McEwen, B. S. (2012). Brain on stress: How the social environment gets under the skin. Proceedings of the National Academy of Sciences, 109(Supplement 2), 17180-17185.

[34] McLaughlin, K. A., Sheridan, M. A., & Lambert, H. K. (2014). Childhood adversity and neural development: Deprivation and threat as distinct dimensions of early experience. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 47, 578-591.

[35] Nelson, C. A., Zeanah, C. H., & Fox, N. A. (2019). How early experience shapes human development: The case of psychosocial deprivation. Neural Plasticity, 2019, 1676285.

[36] Siegel, D. J. (2012). The developing mind: How relationships and the brain interact to shape who we are (2nd ed.). Guilford Press.

[37] Siegel, D. J., & Bryson, T. P. (2016). No-drama discipline: The whole-brain way to calm the chaos and nurture your child’s developing mind. Bantam.

[38] Straus, M. A. (2001). Beating the devil out of them: Corporal punishment in American families and its effects on children (2nd ed.). Transaction Publishers.

[39] Straus, M. A., & Paschall, M. J. (2009). Corporal punishment by mothers and development of children’s cognitive ability: A longitudinal study of two nationally representative age cohorts. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 18(5), 459-483.

[40] Teicher, M. H., Andersen, S. L., Polcari, A., Anderson, C. M., Navalta, C. P., & Kim, D. M. (2003). The neurobiological consequences of early stress and childhood maltreatment. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 27(1-2), 33-44.

[41] Teicher, M. H., & Samson, J. A. (2016). Annual research review: Enduring neurobiological effects of childhood abuse and neglect. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 57(3), 241-266.

[42] Tomoda, A., Suzuki, H., Rabi, K., Sheu, Y. S., Polcari, A., & Teicher, M. H. (2009). Reduced prefrontal cortical gray matter volume in young adults exposed to harsh corporal punishment. NeuroImage, 47, T66-T71.

#4

[43] Stopa, M.P., Lupa, G. (2025). NeuroMarketing Insight – Zrozum klientów lepiej niż oni sami. Kraków: SeeWidely Publishing.

Rozmowa czy e-mail?
Chcesz dowiedzieć się jak neurobadania mogą pomóc w Twojej organizacji? Skontaktuj się z nami, używając formularza lub od razu zarezerwuj 30-minutową rozmowę w dogodnym dla siebie terminie.

Skontaktuj się z nami:





    Aby wysłać wiadomość musisz zaakceptować politykę prywatności.

    biuletyn neuroefektywnie