Jak ukrywają się nowotwory? | Czy Paracetamol powoduje Autyzm? | Fabryka decydująca o stanie Twojego mózgu | 10 lat frustracji | Wydanie 56

SeeWidely/ 4 października, 2025/ NeuroEfektywnie

NeuroEfektywnie 🧠 | Wydanie nr 56

Jak ukrywają się nowotwory? | Czy Paracetamol powoduje Autyzm? | Fabryka decydująca o stanie Twojego mózgu | 10 lat frustracji | Wydanie 56

Marcin P Stopa SeeWidely 2
Marcin P. Stopa

Head of NeuroResearch @ Neuroinsight Lab by SeeWidely

Co w nowym wydaniu?

  • Jak komórki nowotworowe ukrywają się przed Twoimi białymi krwinkami?

  • 🚨 Trump łączy paracetamol z autyzmem. Co na to nauka?

  • Tak wygląda Twój mózg.

  • Każda książka biznesowa: „Zrób to, tamto, owo.” Większość nie mówi DLACZEGO to ma działać?! 😡

  • W każdym z Twoich 86 000 000 000 neuronów pracuje nieustannie fabryka

  • Ta frustracja pchnęła nas do 10-letniej podróży przez tysiące badań naukowych 🧠, żebyś Ty nie musiał(-a) ich analizować 💪

Zapraszam do nowego wydania biuletynu NeuroEfektywnie 🧠 – owocnej i przyjemnej lektury 🙂

#1

Jak komórki nowotworowe ukrywają się przed Twoimi białymi krwinkami?

Co 3 minuty w Polsce ktoś dowiaduje się, że ma nowotwór.

Co 5 minut, w Polsce ktoś umiera z powodu nowotworu…

W 17 sekund Twoje komórki odpornościowe mogą rozpoznać zagrożenie.

W 17 miesięcy mogą kompletnie przestać sobie z nimi radzić.

Dlaczego system, który w ułamku sekundy wykrywa wirusy, staje się bezradny wobec komórek, które są… Tobą?

Komórki nowotworowe potrafią działać w niezwykle zdradziecki sposób, ukrywając się przed naszym systemem odpornościowym i wprowadzając go w błąd.

Ale dlaczego najbardziej wyrafinowany system obrony, jaki natura stworzyła, nagle przestaje działać?

Odpowiedź może Cię zaskoczyć, bo komórki nowotworowe wykorzystują podobne mechanizmy do…

…tych, które chronią Cię w codziennych relacjach międzyludzkich.

Wyobraź sobie najlepszego szpiega w historii – takiego, który nie tylko ukrywa się przed policją, ale sprawia, że policjanci myślą, że jest jednym z nich.

Badania zespołu dr Sharmy z Massachusetts Institute of Technology pokazują, że komórki raka trzustki opracowały 4 genialnie proste strategie unikania „aresztowania”:

  • 🎭 Stają się niewidoczne – redukują ekspresję białek MHC-I o 65%, co sprawia, że limfocyty T nie potrafią ich rozpoznać

  • 🗣️ Rozprzestrzenia dezinformację – wydzielają TGF-β i IL-10, które dosłownie „wyciszają” komórki odpornościowe

  • 🧱 Budują fortece – tworzą gęste bariery ze stromą, przez które białe krwinki nie mogą się przedostać

  • ⚠️ Nosi mundur wroga – nadekspresja PD-L1 sprawia, że limfocyty T „myślą”, że wszystko jest w porządku

Jednak najbardziej zaskoczyło naukowców to, że…

Te same mechanizmy neurobiologiczne, które miliony lat ewolucji wykształciły w Twoim mózgu do rozpoznawania oszustwa i manipulacji w relacjach międzyludzkich, mogą być kluczem do pokonania nowotworów.

Kiedy wyczuwasz, że ktoś Cię manipuluje podczas rozmowy – Twój mózg aktywuje dokładnie te same ścieżki neuronowe, które powinny wykrywać „kłamliwe” komórki nowotworowe.

🎯 Przyszłość terapii onkologicznych leży w połączeniu wielu podejść:

  • Blokowania TGF-β (jak „odcięcie linii telefonicznej” oszustów)

  • Remodelingów stroma (jak „wyburzenie fortyfikacji”)

  • Terapii kombinowanych (jak „skoordynowany atak” z wielu stron)

I jest jeszcze jedna rzecz…

Twój organizm każdego dnia niszczy około 300 000 potencjalnie nowotworowych komórek.

300 000.

Każdego. Dnia.

Każdy kolejny przełom, każde kolejne odkrycie i lepsze zrozumienie mechanizmów działania nowotworów przybliża nas do tego, by rocznie w Polsce nie umierało z powodów nowotworów prawie 100 000 osób, lecz by większość z nich miała szanse na skuteczne terapie.

 

📬 Chcesz być na bieżąco z NeuroOdkryciami – zapraszam do subskrybowania mojego biuletynu NeuroEfektywnie.pl którego już czyta +10000 osób

#2

🚨 Trump łączy paracetamol z autyzmem.

Co na to nauka?

Prezydent USA niedawno ogłosił, że kobiety w ciąży powinny „wytrzymać” ból, zamiast brać paracetamol, bo ten „zwiększa ryzyko autyzmu”.

Nie sądziłem, że przyjdzie mi pisać tekst pod nagłówkiem „….czego nie powie Ci rząd USA”.

Czy mózg rzeczywiście może być zagrożony przez jeden z najpopularniejszych leków na świecie?

Sprawdźmy fakty za faktami…

🧠 Co mówią najnowsze badania?

Największe dotychczas badanie epidemiologiczne – analiza 2 480 797 dzieci urodzonych w Szwecji między 1995 a 2019 rokiem – wykazało jasno: brak związku przyczynowego między paracetamolem a autyzmem.

Kluczowe odkrycie? 

Gdy naukowcy porównali rodzeństwo (gdzie jedna matka brała paracetamol podczas jednej ciąży, a nie brała podczas drugiej), różnice zniknęły.

🔬 Problem z wcześniejszymi badaniami:

Mount Sinai i Harvard opublikowały ostatnio artykuły zawierające metaanalizę sugerującą związek o którym wspomina Trump… 

…ale uwaga – to korelacja, nie przyczynowość!

Problem z takimi badaniami:

🚨 Kobiety biorące paracetamol często są w gorszym stanie zdrowia

🚨 Mogą mieć infekcje, gorączkę lub inne schorzenia

🚨 To te czynniki – nie lek – mogą wpływać na rozwój neurologiczny

Nieleczona gorączka, szczególnie w pierwszym trymestrze, zwiększa ryzyko poronienia, wad wrodzonych i przedwczesnego porodu Trump radzi kobietom, by “wytrzymały” gorączkę.

O ironio!


Infekcje i wysoka gorączka podczas ciąży faktycznie zwiększają ryzyko autyzmu u dziecka. Odmawiając kobietom bezpiecznego leku na gorączkę, Trump może paradoksalnie ZWIĘKSZAĆ ryzyko, którego chce uniknąć.

To jaki mamy consensus naukowy?

FDA -> brak dowodów na związek przyczynowy

Amerykańskie Towarzystwo Położników i Ginekologów -> paracetamol bezpieczny w ciąży

Society for Maternal-Fetal Medicine -> zaleca jako bezpieczny lek pierwszego wyboru

🧬 Co naprawdę zwiększa szanse na autyzm?

Badania wskazują na kombinację czynników:

  • Genetyka (setki genów)

  • Wiek rodziców

  • Niska masa urodzeniowa

  • Zanieczyszczenie powietrza

  • Komplikacje okołoporodowe

Proponowanego przez prezydenta USA paracetamolu nie mamy podstaw umieszczać na tej liście.

Medycyna to nie polityka. 

Decyzje o lekach muszą opierać się na solidnych dowodach naukowych, nie na spekulacjach czy strategiach politycznych lub zbieraniu kapitału politycznego.

I odstawiając na bok politykę – w tym wpisie nie chodzi o Donalda Trumpa. 

To nie on ponosi konsekwencje tych słów. 

Ponoszą je:

Kobiety z nieuleczalnym bólem. 

Dzieci narażone na skutki nieleczonej gorączki matki. 

Rodziny wprowadzone w błąd przez pseudonaukę.

Paracetamol to jeden z bezpieczniejszych leków dla kobiet w ciąży. 

Odstawianie go na podstawie niepotwierdzonych teorii może narazić na realne zagrożenie zarówno matkę, jak i dziecko.

Udostępnij, aby inni mogli się o tym dowiedzieć.

#3

Tak wygląda Twój mózg.

A dokładniej:

  • 1 mm3 mózgu

  • 57 000 neuronów

  • 150 000 000 synaps

  • 230 milimetrów ultracienkich żyłek

  • 1 mm3 mózgu – z ok. 1 350 000 mm3 mózgu w naszej głowie 🙂

To tak mały ułamek całości jak 1-2 pixele w ekranie Twojego smartfona.

#4

Każda książka biznesowa: „Zrób to, tamto, owo.” Większość nie mówi DLACZEGO to ma działać?! 😡

Być może dlatego spora część ląduje na zakurzonej półce…

✋ My postanowiliśmy zrobić to zupełnie inaczej.

Kiedy pisaliśmy „NeuroMarketing Insight“, mieliśmy jeden priorytet:

🔥 Nie tylko szerzyć dobre praktyki o tym „co robić”, ale – co ważniejsze – pokazać, DLACZEGO to działa na poziomie mózgu.

Efekt?

Na ponad 500 stronach popartych +350 źródłami i badaniami naukowymi poruszyliśmy aż 191 tematów neuromarketingowych!

Dlaczego ta książka zmienia zasady gry?

W środku znajdziesz aż 373 okazje do przekucia teorii w praktykę:

  • 💪 192 implikacje dla marketingu do wdrożenia od zaraz

  • 💪 73 wyzwania neuromarketingowe, które pobudzają do refleksji i działania

  • 💪 38 kluczowych insightów, które odsłaniają neuromarketingowe mechanizmy

  • 💪 38 neurociekawostek, o których nie mogliśmy się już bardziej rozpisywać, ale wiedzieliśmy, że musisz o nich usłyszeć

  • 💪 32 eksperymenty myślowe, które całkowicie zmieniają perspektywę

Nie jest to książka do biernego czytania 😉

Z dobrych źródeł wiemy, że zmienia sposób myślenia i działania.

A Ty, jaką lekturę polecasz, która zmieniła Twój sposób myślenia?

PS

Jeśli szukasz książki, która nie mówi Ci „rób to”, tylko tłumaczy „dlaczego to działa” i daje Ci narzędzia, żeby odkrywać nowe pomysły i rozwiązania – to „NeuroMarketing Insight” została napisana dokładnie dla Ciebie:

neuro-marketing.pl/ksiazka

#5

W każdym z Twoich 86 000 000 000 neuronów pracuje nieustannie fabryka,

która może zadecydować o tym, czy Twój mózg będzie sprawnie funkcjonować przez dziesięciolecia, czy wcześnie podda się chorobom neurodegeneracyjnym.

To dlatego też nasze komórki są bardziej złożone niż bakterii.

🔬 Przez ponad 100 lat naukowcy myśleli, że to tylko „poczta komórkowa”. Najnowsze badania pokazują, że to także centrum dowodzenia, które kontroluje los całej komórki.

⚙️ Co to za fabryka?

Aparat Golgiego – to organellum komórkowe działające jak precyzyjnie zorganizowany zakład produkcyjny. Składa się z szeregu spłaszczonych „worków” membranowych (cystern), które przypominają stos płaskich talerzy.

Co takiego niesamowitego robi Aparat Golgiego:

  • 📦 Modyfikuje białka – dodaje cząsteczki cukrowe (glikozylacja), które są kluczowe dla prawidłowego działania neuronów

  • 🚚 Pakuje i wysyła – białka trafiają do odpowiednich miejsc w komórce lub są eksportowane na zewnątrz

  • 🧬 Produkuje lizosomy – „sprzątacze” komórki, które usuwają niepotrzebne elementy

  • 💬 Wspiera komunikację – eksportuje białka sygnałowe umożliwiające komunikację między neuronami

To wszystko, by Twoje neurony mogły sprawnie komunikować się między sobą.

⚙️ Wyobraź sobie fabrykę, która w jednej sekundzie może dodać dokładnie właściwe „etykiety chemiczne” do setek różnych produktów, nie myląc się ani razu.

💥 Gdy ten mikroskopijny „zakład produkcyjny” w neuronach zaczyna się rozpadać, skutki są dramatyczne: od problemów z pamięcią po utratę kontroli nad ruchami. To jedna z pierwszych oznak chorób mózgu.

#6

Ta frustracja pchnęła nas do 10-letniej podróży przez tysiące badań naukowych 🧠, żebyś Ty nie musiał(-a) ich analizować 💪

Tak narodziła się książka „NeuroMarketing Insight”, a kulisy jej powstawania zdradziliśmy w wywiadzie z NowyMarketing – jeszcze raz dziękujemy za zaproszenie @Agata Drynko!

To historia, która zaczęła się od… niezrozumienia i frustracji.

Ogólne zasady psychologii czy twierdzenia marketingowe mówiły, że należy robić „to i to”, ale wykładały się całkowicie na pytaniu dlaczego i jak działa dokładnie ten mechanizm (i czy działa).

Czuliśmy podskórnie, że coś jest nie tak i chcieliśmy to lepiej zrozumieć.

Aby rzeczywiście zrozumieć, jak zachowują się klienci, jak podejmują decyzje i dlaczego tak wiele „prawd marketingu” zawodzi, należało udać się do samych podstaw – do mózgu 🧠

Gdy pierwszy raz czytaliśmy książki poświęcone czy to pamięci („Jak się uczymy” Stanislasa Dehaene) czy stricte neuronauce konsumenckiej („Neuronauka Konsumencka – podręcznik transdyscyplinarny” Petera Kenninga), to co kilka stron przeżywaliśmy moment „Aha!”.

To był początek naszej długiej podróży do poszukiwania podstaw naukowych i praktycznego zrozumienia tego, jak mózg decyduje o losach i wyborach klientów i nas samych.


10 lat później…

  • 🔬Tysiące przeanalizowanych badań.

  • 🔬Setki godzin w laboratorium z najnowocześniejszym sprzętem.

  • 🔬Współpraca z uczelniami z całej Europy.

I w końcu decyzja:

„Napiszmy książkę, która oszczędzi innym te 10 lat poszukiwań.”

Ostatnie 3 lata to był prawdziwy maraton:

→ Selekcja najważniejszych odkryć z tysięcy źródeł.

→ Balansowanie między precyzją naukową a przystępnością.

→ Tydzień badań nad… czcionką (tak, badaliśmy wpływ kształtu liter na zrozumienie treści).

→ Projektowanie każdego szczegółu – od faktury papieru po sposób pakowania.

💡 Efekt?

Książka, która co kilka stron daje Ci ten sam moment „Aha!”, który my przeżywaliśmy przez lata badań – o tym co dokładnie zawarliśmy na ponad 500 stronach możesz sprawdzić tutaj:

👉 neuro-marketing.pl/ksiazka

 

Link do całego wywiadu, a w nim kod zniżkowy na zakup książki 🎁

Gabriela Lupa, Marcin P. Stopa: Nasza fascynacja mózgiem zaczęła się od frustracji i niewiedzy [WYWIAD]

Chcesz zwiększyć skuteczność w swojej firmie, dzięki najnowszej wiedzy z zakresu neuronauk i neuromarketingu?

Zapraszam do NeuroinsightLab.pl, gdzie:

Realizujemy badania neuromarketingowe – odkrywając to, co niewidzialne, aby być bliżej percepcji klientów. Dostarczamy praktyczne wskazówki dla biznesu, które pomagają w optymalizacji strategii, zwiększając skuteczność marketingu i sprzedaży, a także ulepszając projektowanie produktów, usług i interfejsów w zgodzie z rzeczywistymi potrzebami i oczekiwaniami klientów.

Pomagamy budować strategię opartą o najnowszą wiedzę z neuronauk i neuromarketingu – prowadzimy konsultacje i projekty doradcze, podczas których pomagamy firmom wykorzystać w praktyczny sposób zdobycze neuronauki i wdrożyć wiedzę o tym, jak działa mózg.

Edukujemy – prowadzimy dedykowane szkolenia, warsztaty i webinary, a także zbieramy najbardziej aktualną i wyselekcjonowaną wiedzę na:

Zastanawiasz się, jak NeuroNauka może pomóc Twojej firmie? Omówmy to podczas bezpłatnej konsultacji – wystarczy, że zarezerwujesz dogodny dla siebie termin na stronie: umow.NeuroinsightLab.pl

Gdzie ostatnio można było mnie usłyszeć?

[Webinary]

 

[Podcasty]

O mnie:

Marcin P. Stopa

Jestem ekspertem w wykorzystaniu neuronauki i NeuroTechnologii w biznesie, marketingu, HR oraz badaniach konsumenckich.

Jako Head of NeuroResearch w Neuroinsight Lab wykorzystuję najnowocześniejsze narzędzia takie jak EEG i eye-tracking wspierane przez AI do identyfikacji nieuświadomionych insightów konsumenckich. Celem mojego zespołu w Neuroinsight Lab jest dostarczanie rzetelnej wiedzy o mechanizmach ludzkiego umysłu, która zapewnia klientom przewagę konkurencyjną i sukces rynkowy. W ten sposób umożliwiamy firmom korzystanie z przewagi, którą mają takie firmy jak Apple, Microsoft, TikTok, Google, Procter and Gamble i nie tylko.

Jestem także współtwórcą Platformy NanoLearningowej SeeWidely.com umożliwiającej efektywny rozwój kompetencji pracowników w zaledwie 5 minut dziennie, która w 2023 r. została wyróżniona, zdobywając tytuł HR TECH Changer przyznawany przez Polskie Forum HR w partnerstwie z Pracuj Ventures. Dzięki implementacji zdobyczy (neuro)nauki SeeWidely.com wywiera pozytywny wpływ na sektor HR, rozwijając już ponad 300 organizacji, w tym topowe firmy z GPW i S&P500

Wierzę, że jednym z podstawowych celów naszego pokolenia jest stworzenie rozwiązań usprawniających nasze możliwości poznawcze, tak potrzebne do sprawnego funkcjonowania w coraz bardziej złożonym świecie.

Chętnie dzielę się swoją wiedzą o NeuroTechnologii, mózgu, praktycznym zastosowaniu neuronauki w marketingu, biznesie i na co dzień. Występowałem na scenach między innymi Mobile Trends for Experts, SAP Lab, Linkedin Local, IKEA Industry, Virtual Summit, DIMAQ, TXB.digital.

W skrócie: wykorzystuję i przekuwam wiedzę o funkcjonowaniu mózgu w praktyczne i efektywne rozwiązania biznesowe.

Zobacz, jak wdrażamy neuronaukę w biznesie w NeuroinsightLab.pl

Spodobał Ci się artykuł?
Wiedza jest po to, by się nią dzielić:

Źródła:

#1

[1] Beatty, G. L., & Gladney, W. L. (2015). Immune escape mechanisms as a guide for cancer immunotherapy. Clinical Cancer Research, 21(4), 687-692.

[2] Feig, C., Gopinathan, A., Neesse, A., Chan, D. S., Cook, N., & Tuveson, D. A. (2012). The pancreas cancer microenvironment. Clinical Cancer Research, 18(16), 4266-4276.

[3] Jiang, H., Hegde, S., & DeNardo, D. G. (2017). Tumor-associated fibroblasts as inducers of tumor immunity suppression. Nature Reviews Cancer, 17(12), 735-748.

[4] Mahoney, K. M., Rennert, P. D., & Freeman, G. J. (2015). Combination cancer immunotherapy and new immunomodulatory targets. Nature Reviews Drug Discovery, 14(8), 561-584.

[5] Sharma, P., Hu-Lieskovan, S., Wargo, J. A., & Ribas, A. (2017). Primary, adaptive, and acquired resistance to cancer immunotherapy. Cell, 168(4), 707-723. Siegel, R. L., Miller, K. D., Wagle, N. S., & Jemal, A. (2023). Cancer statistics, 2023. CA: A Cancer Journal for Clinicians, 73(1), 233-254.

[6] Dane o zachorowaniach w Polsce pochodzą z Krajowego Rejestru Nowotworów (KRN).

#2

[7] Ahlqvist, V. H., Sjöqvist, H., Dalman, C., Karlsson, H., Gardner, R. M., & Lee, B. K. (2024). Acetaminophen use during pregnancy and children’s risk of autism, ADHD, and intellectual disability. JAMA, 331(14), 1205-1213.

[8] Croen, L. A., Qian, Y., Ashwood, P., Zerbo, O., Schendel, D., Pinto-Martin, J., … & Ames, J. L. (2019). Infection and fever in pregnancy and autism spectrum disorders: Findings from the Study to Explore Early Development. Autism Research, 12(10), 1551-1561.

[9] Hornig, M., Bresnahan, M. A., Che, X., Schultz, A. F., Eddy, M. L., … & Lipkin, W. I. (2017). Prenatal fever and autism risk. Molecular Psychiatry, 23(3), 759-766.

[10] Prada, D., Zheng, Y., Tamayo-Ortiz, M., Bauer, A. Z., Garcia, A. M., … & Baccarelli, A. A. (2025). Evaluation of the evidence on acetaminophen use and neurodevelopmental disorders using the Navigation Guide methodology. Environmental Health, 24, 56.

[11] Harvard T.H. Chan School of Public Health. (2025, August 20). Using acetaminophen during pregnancy may increase children’s autism and ADHD risk.

[12] Mount Sinai Health System. (2025, August 13). Mount Sinai study supports evidence that prenatal acetaminophen use may be linked to increased risk of autism and ADHD [Press release].

#3

[13] Shapson-Coe, A., Januszewski, M., Berger, D. R., Pope, A., & et al. (2024). A petavoxel fragment of human cerebral cortex reconstructed at nanoscale resolution. Science, 384(6651),

#4

[14] Stopa, M.P., Lupa, G. (2025). NeuroMarketing Insight – Zrozum klientów lepiej niż oni sami. Kraków: SeeWidely Publishing.

#5

[15] Alberts, B., Johnson, A., Lewis, J., Raff, M., Roberts, K., & Walter, P. (2002). Molecular Biology of the Cell (4th ed.). Garland Science.

[16] Cooper, G. M., & Hausman, R. E. (2016). The Cell: A Molecular Approach (7th ed.). Oxford University Press.

[17] Lodish, H., Berk, A., Kaiser, C. A., Krieger, M., Bretscher, A., Ploegh, H., … &Matsudaira, P. (2016). Molecular Cell Biology (8th ed.). W.H. Freeman and Company.

[18] Rothman, J. E. (1994). Mechanisms of intracellular protein transport. Nature, 372(6501), 55-63.

Rozmowa czy e-mail?
Chcesz dowiedzieć się jak neurobadania mogą pomóc w Twojej organizacji? Skontaktuj się z nami, używając formularza lub od razu zarezerwuj 30-minutową rozmowę w dogodnym dla siebie terminie.

Skontaktuj się z nami:





    Aby wysłać wiadomość musisz zaakceptować politykę prywatności.

    biuletyn neuroefektywnie