91% osób ma błędne zdanie!

Kwestia różnic między mózgami kobiet i mężczyzn budzi gorące dyskusje zarówno wśród naukowców, jak i w codziennych rozmowach.

Stereotypy na temat różnic płciowych są głęboko zakorzenione w naszym społeczeństwie. Wpływają na praktycznie każdy aspekt życia – od zabawek, które wybieramy dla dzieci, przez ścieżki edukacyjne, aż po kariery zawodowe. Niestety, dotarły również do neurobiologii.

W mediach regularnie pojawiają się sensacyjne nagłówki: “Naukowcy dowiedli, że mózgi kobiet i mężczyzn funkcjonują inaczej”.

Jak jest naprawdę?

Przeanalizowałem najnowsze badania (wraz z 30-letnim dorobkiem naukowym, który omawiałem dwa lata temu), by przedstawić Wam aktualny stan wiedzy. Bez ideologii, bez uprzedzeń – po prostu fakty.

[ Co nowego odkryliśmy? ]

Obszerny przegląd literatury L. Eliot i współpracowników przeanalizował wyniki setek badań neuroobrazowych. Wniosek? Większość raportowanych różnic nie jest odtwarzalna w różnych populacjach, a wpływ płci na organizację mózgu został mocno wyolbrzymiony.

[ A AI? ]

Algorytmy AI próbujące rozpoznać płeć na podstawie skanu mózgu osiągają dokładność między 60-90%, ale… i tu uwaga!

Ich skuteczność drastycznie spada, gdy kontrolujemy wielkość mózgu.

Wtedy ich trafność spada niemal do poziomu zgadywania. Nawet najbardziej zaawansowane systemy AI nie potrafią jednoznacznie określić płci na podstawie samej struktury mózgu!

[ A czy wielkość ma znaczenie? ]

Statystycznie mężczyźni są więksi niż kobiety co przekłada się na wielkość mózgu, jednak… nie przekłada się w żaden znaczący sposób np. na inteligencję płynną czy funkcje poznawcze. Większy mózg, to wcale nie większa odpowiedzialność w tym przypadku

[ Mózg: nie zero-jedynkowy, lecz mozaikowy ]

Fundamentalne badanie przeprowadzone przez Daphnę Joel i jej zespół wykazało, że mózgi nie dzielą się na „męskie” i „żeńskie”.

Analizując dane od ponad 1400 osób, naukowcy odkryli, że mniej niż 8% mózgów posiadało wszystkie cechy uznawane za typowe dla danej płci.

Joel nazwała to „hipotezą mozaiki płciowej” – każdy mózg to unikalna kombinacja cech, niektóre uznawane za „typowo męskie”, inne za „typowo kobiece” Najnowsze badania tylko potwierdzają tę hipotezę – mózgi nie układają się w dwie odrębne kategorie, a raczej tworzą spektrum.

Ale w takim razie powstaje pytanie:

Jeśli nie ma znaczących różnic w strukturze mózgu kobiet i mężczyzn, to jak to się ma do tożsamości płciowej i orientacji seksualnej?

Czy badania neuroobrazowe mogą wyjaśnić, dlaczego niektóre osoby identyfikują się z płcią inną niż przypisana przy urodzeniu?

Co naprawdę wiemy o orientacji, tożsamości i stereotypach?

[ Orientacja seksualna a mózg ]

Burke i jej zespół przeanalizowali dane z badań neuroobrazowych i odkryli, że choć istnieją pewne różnice w aktywacji obszarów mózgu u osób o różnej orientacji, to są one subtelne i nie tworzą żadnego jednoznacznego wzorca. Jednak…

Gdy homoseksualni mężczyźni wąchali męskie feromony, ich mózgi reagowały bardziej podobnie do heteroseksualnych kobiet niż do heteroseksualnych mężczyzn! Podobnie homoseksualne kobiety reagowały na kobiece feromony w sposób przypominający reakcje heteroseksualnych mężczyzn.

To pokazuje, że niektóre aspekty struktury mózgu mogą korelować z orientacją seksualną, choć korelacja nie oznacza przyczynowości.

[ A co z osobami transpłciowymi? ]

Obszerny przegląd badań neuroobrazowych wskazuje, że niektóre struktury mózgu osób transpłciowych były bardziej zbliżone do struktur płci, z którą się identyfikują, niż płci przypisanej przy urodzeniu.

Ale…

Te badania mają spore ograniczenia – małe próby, różna metodologia i trudności z powtarzaniem wyników.

Kreukels i Guillamon odkryli, że jeszcze PRZED jakąkolwiek terapią hormonalną, niektóre części mózgu osób transpłciowych wykazywały cechy pośrednie między obiema płciami.

Co najważniejsze – żadne z tych badań nie pokazuje prostych, czarno-białych wzorców.

Zawsze mamy do czynienia z subtelną grą różnic i podobieństw, gdzie nakładanie się wyników jest OGROMNE.

Pamiętasz? – mozaika 😉

[ Mózg pod wpływem stereotypów ]

Jak pozbawić kogoś części zdolności analitycznych jednym zdaniem?

Nasz mózg dosłownie zmienia swoją aktywność pod wpływem stereotypów.

Cordelia Fine w „Testosterone Rex” opisała, jak stereotypy płciowe mogą wpływać na aktywność mózgu.

Przytoczone przez nią badanie Krendl i Richeson pokazało coś zdumiewającego:

Gdy kobietom przypominano o stereotypie „kobiety są słabsze w matematyce”, nie tylko osiągały gorsze wyniki w testach, ale zmieniała się też aktywność ich mózgu!

Obszary związane z emocjami (ciało migdałowate) wykazywały zwiększoną aktywność, podczas gdy te związane z rozwiązywaniem problemów matematycznych – zmniejszoną.

To trochę tak jakby mózg myślał:

„O nie, stereotyp mówi, że jestem w tym kiepska, więc pewnie faktycznie jestem!”

[ Podsumowując – jesteśmy bardziej podobni niż różni ]

Czy mózg kobiety różni się od mózgu mężczyzny? 

Najnowsze badania potwierdzają wcześniejsze wnioski – nie ma znaczących różnic strukturalnych, które determinowałyby zachowania czy zdolności – więcej nas łączy niż dzieli

Co więcej!

Różnice między poszczególnymi kobietami (lub poszczególnymi mężczyznami) są ZNACZNIE większe niż średnie różnice między płciami!

A Ty, z jakimi mitami o różnicach w mózgach kobiet i mężczyzn spotykasz się w swoim otoczeniu?